Van Kahvaltısı

Tarihi, kültürü ve doğasıyla pekçok şehirden kendisini ayırt eden Van ili, yemek kültürüyle de nadide bir örnektir. Yöre halkının genel olarak hayvancılıkla uğraşması beraberinde süt ve süt ürünlerinden elde edilen geniş bir besin kültürünü de getirmiştir. Ayrıca yayalalarda elde edilen bal ve Van’ın pınarlarından elde edilen taze su ile demlenen çayı da bu lezzet halkasına katmak mümkündür. Zaman içinde hayvancılıktan elde edilen ürünlerdeki çeşitlenme ve bollaşma Van ilinde kahvaltı kültürünün ve sofrasının oluşmasına zemin hazırlamıştır. Yörede kahvaltı kültürünün giderek yaygınlaşması aynı zamanda bir iş kolunun da oluşmasına sebebiyet vermiştir.

Van’da ilk kahvaltı salonu Nusret Şahin ve konfeksiyoncu Mehmet Emin tarafından 1947 yılında şehrin en işlek caddesi olan Cumhuriyet Caddesi üzerinde kaynağına da hürmeten “süt evi” adıyla açıldı. Burada süt, çay, bal, tahin, pekmez ve otlu peynir menüyü oluşturuyordu. Ayrıca bu iki girişimciden Nusret Şahin kendi yaptığı çörekleri de müşterilere sunuyordu. Bu yeni işyerinin ve gelecekte çeşitlenecek olan diğerlerinin ortak adı "süt evi" idi ve kahvaltı salonu terimi çok sonra literatüre eklenecekti. 1950'li yıllarda Uzun Ömer'e (Ömer İpek) devredilen ilk ve tek süt evi daha sonra kapandı. Ancak, Nusret Şahin'in yanında işçiyken, buradan ayrılan Paşo lakabıyla tanınan Fevzi Timur, ağabeyi Mehmet Timur ile birlikte 1953 yılında 70 lira kira ödeyerek ikinci süt evini açarlar. Seher Süt Evi ismiyle açılan ve ismi hala da kullanılan süt evi, müzeye yakın olması nedeniyle turistlerin yoğun ilgisini çekiyordu ve ikindi vaktine kadar hizmet veriliyordu. Daha sonra ilk kahvaltı salonunun hemen arka sokağına düşen mevkiye taşınan Seher Kahvaltı Salonu günümüzde de çevresini kuşatan lokantalara alternatif olarak kahvaltı vermeye devam ediyor.

1977 yılına kadar süt evlerinde müşteriye süt ekmek, süt çörek sunulurdu. Çeşitli süt evlerinde işçilik yapan "bak hele bak" lakaplı Yusuf Konak, 1970 yılında askere gidip, beyaz peynir, sucuk, yeşil zeytin, kaşar peyniri gibi farklı tatlarla tanışınca süt evlerine yeni bir "imaj" getirme zamanı geldiğini düşündü. Van'a döndüğünde kahvaltının her türünün sunulduğu bir işyeri açmak için kolları sıvadı ve 1977 yılında Çarşı Karakolu civarında ilk kahvaltı salonunu açtı. öylece, süt evleri çalıştırdıkları için adlarının önüne sütçü lakapları getirilen Sütçü Ömer, Sütçü Asker, Sütçü Fevzi, Sütçü Hoca, Sütçü Recep, Sütçü Ekrem dönemi kapanarak, adının başına sütçü lakabı hiçbir zaman getirilmeyecek olan "bak hele bak" sözcüklerini konuşmasının arasında sıkça kullanan ve bu lakapla anılan Yusuf Konak ile kahvaltı salonları dönemi açılmış oldu. Kahvaltı salonu zamanla yöreye ait murtuğa, kavut, gencirük, cacık, çörek içi gibi yiyecekler de mönüye eklenerek, yerel mutfakla zenginleştirildi. Günümüzde Van’da 60’a yakın Van Kahvaltı Sofrası bulunmaktadır.