İklim

 Oysa  hemen hemen aynı enlemde ve daha batıda yer alan, üstelik Van Gölü çevresindeki istasyonlardan 400­-500. daha alçakta bulunan Muş'ta Ocak  ortalama sıcaklığı -7 .7°'dir. Bu durumda Ocak ayının Muş'ta, Van Gölü çevresine göre bir kat daha soğuk geçtigi anlaşılmaktadır .Bu ayın ortalama sıcaklıgı, Van'a göre 100 rn. daha alçakta, ancak daha kuzeyde bulunan Agrı'da ise -10.4°'dir. Mutlak sıcaklıklara bakıldığında bu durum daha da belirginleşir.

Örneğin Van Gölü'nün yerinde bir ovanın bulunduğu varsayıldığında, şu anda -20° ile -25°. civarında olan şimdiye kadar ölçülmüş en düşük sıcaklığın (mutlak minumum) -40°'lere kadar düşeceği rahatlıkla söylenebilir .Zira aynı deger Muş'ta -33°, Agrı'da ise -45.6° olarak ölçülmüştür. Böylece, geç ıınıp geç soğuduğu ve bünyesinde daha fazla ısı depo edebileceği için kışı çevresine göre ılık kalan Van Gölü, bu mevsimde kıyısındaki sahaların sıcaklıklarının fazla düşmesini önledigi gibi, yazın da fazla yükselmesine engel olarak karasallığı bir dereceye kadar azaltmış olur.

Ancak tüm bu olumlu koşulların dar bir kıyı şeridiyle sınırlı olduğunu ve göl çevresindeki ovalardan ayrılır ayrılmaz iklim şartlarının tamamen değiştiğini unutmamak gerekir. Haziran sonlarına doğru göl çevresinde bulunan birisi, göl kıyısında denize girildiğini, yamaçlarda henüz yeşermiş otları, zirvede ise halen mevcut olan karları görerek üç farklı mevsimin çok dar bir mekan içerisinde, bir arada yaşandığını fark etmekte gecikmez.

Süresi ve miktarı yıldan yıla değişen donlu günler, Van Gölü kıyılarında batıdan doğuya doğru hafifçe arta. Tatvan ve Ahlat çevresinde 110 gün civarında olduğu halde Van, Erciş ve Muradiye'de 130 güne çıkar. Ortalama olarak Kasım başında görülmeye başlayan donlu günler, Nisan başında son bulur. Ancak bu ortalama tarihlerde yaklaşık bir aylık bir sapma meydana gelerek bazı yıllar Ekim başında görülürken, bazı yıllar Mayıs sonuna da sarkabilmektedir. Bu süre esnasında yaşamın çeşitli yönleri, fakat özellikle tarım faaliyetleri kısıtlandığı gibi, erken ve geç olanlar, ürünlere büyük zararlar verebilmektedir.

Sahada rüzgarlar Van Gölü 'nün uzanış doğrultusuna uymak zorunda kalır . Havzanın batısında batı yönlü rüzgarlar egemen olduğu halde; doğu kesimde ilkbahar ve yaz mevsiminde batı, sonbahar ve kış mevsiminde ise doğu yönlü rüzgarlar etkindir. Göl ile çevresindeki yüksek plato ve dağlar arasındaki termik zıtlıklar, basınç farklılıklarına yol açmak suretiyle rüzgar yönleri üzerinde de etken olmuşlardır.

Farklı ısınma koşu1ları gündüzün gölden karalara, geceleyin de kara alanlarından göle doğru meltem rüzgarlarının dogmasını sağlamıştır. Sıcaklıktaki homojenliğe karşılık, yağış şartları yönünden havzada önemli farklılıklar görülür. Kutbi cephe boyunca batıdan doğuya doğru hareket eden gezici siklonlar (alçak basınç merkezleri) yöreye, batı ve  özellikle Güneydoğu Toroslar engelini aşan en önemli gedik olan Bitlis Vadisi boyunca güneybatıdan girerler. Bu nedenle havzada yağışlar, hava kütlelerinin nem bakımından fakirleşmesine bağlı olarak batıdan doğuya gidildiği oranda azalır.

Nitekim Bit­lis'te 1000, Tatvan'da 800, Ahlat'ta 600 mm.'ye yakın olan yıllık ortalama yağış, Adilcevaz'da 440, Er­ciş'te 490, Muradiye'de 450, Van'da 380 ve Özalp'de 370 mm.'ye düşer. Van Gölü'nün doğu kıyılan; özellikle Van ve Gürpınar Ovalarıyla Özalp çevresi, tüm havzanın olduğu gibi, aynı zamanda Iğdır Ovasıyla birlikte Doğu  Anadolu Bölgesi'nin de en az yağış alan sahaları arasında yer alır.

Van Bölümünde Akdeniz ve karasal yağış rejimleri arasında geçiş tipi bir yağış rejimi görülür. Yağışın en fazla olduğu mevsim ilkbahardır(%39). Bunu kış (%26.6) ve Sonbahar (%27.2) izler. En az olduğu mevsim ise yazdır. (%7.1) Yağışın büyük bir kısmının kışa yığıldığı, fakat yaz mevsiminin yok denecek kadar az yağış aldığı Akdeniz yağış rejiminden, en yağışlı mevsimin kıştan ilkbahara kaymasıyla ayrılır (karasal tesir).

En az yağış alan mevsimin kışa rastladığı, en fazla yağışın ise yazın düştüğü karasal rejimden ise, kışın en yağışlı ikinci mevsim olması ve yaz kuraklığıyla farklılaşır. Yağışlı geçen 85 günün 35 'inde kar yağar . Kar yağışlarının görüldüğü devre Kasım başından Nisan sonuna kadar devam eder ve yağan kar 3 aya yakın yerde kalır. Van Gölü çevresinde yılın 120 günü açık, 200 günü bulutlu ve 45 günü de kapalı geçer. Böylece kapalı günler sayısının azlığı ve açık günler sayısının fazlalığıyla Türkiye'nin en iyi durumda bulunan sahaları arasında yer alır.

Göl çevresinde; Kasım, Aralık, Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarından oluşan 6 ay nemli, Ekim ve Mayıs'ın oluşturduğu 2 ay yarı nemli, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarından oluşan 4 ay da kurak geçer. Sonuç olarak Van Gölü çevresinde, kışların uzun ancak nispeten daha az soğuk geçtigi, baharların kısa sürdüğü, yazın ise çok sıcak olmamakla birlikte kurak geçtiği bir iklim yaşanır.